Kumpas
Kumpas, normal cetvellerin ölçemeyeceği kadar küçük olan boyutları ölçen bir verniyer sistemi ile çalışmaktadır. Neticede milimetrenin 1/10'u, 1/20'si, 1/50'si ölçülebilmektedir. Kullanılan prensip sabit bir ölçeğe (cetvele) paralel olarak hareket eden bir ikinci ölçekten (verniyerden) ibarettir. Cetveldeki 9mm.lik uzunluk verniyerde 10 eşit pargaya bölünmüştür. Yani verniyerdeki aralığın eni diğer ölçekteki araliklarin 9/10'udur; fark 1/10mm.'dir.
Okumada kullanılan kural şöyledir: Verniyerin 0 çizgisinin cetvelde geçtiği tam kısım okunur. Bu 0'm solunda kalan kısımdır. Eğer verniyerin 0'ı ana ölçeğin bir aralığını geçerse, ondalık kismi da bulunmaktadır. Bu kesirin hesaplanması da şöyle olmaktadır: Cetvel He verniyerde birbirleriyle tam ve düzgün olarak çakişan çizgi okunarak 0,1 He çarpılır. (0,1; iki ölçek arasindaki aralık farkıdır.)
Eğer verniyer yirmilik tabana göreyse, 20 eşit aralığa bölünmüş 19mm. olup, o zaman çizgi sayisi 0,05 He çarpılır. 50'lik tabana göre hazırlanmış verniyerlerde çarpılacak değer 0,02'dir. Eğer tam olarak çakışan iki çizgi yoksa, göz kararı veya bir büyüteç ile en yakın bir değer tayin edilir.
Okumada kullanılan kural şöyledir: Verniyerin 0 çizgisinin cetvelde geçtiği tam kısım okunur. Bu 0'm solunda kalan kısımdır. Eğer verniyerin 0'ı ana ölçeğin bir aralığını geçerse, ondalık kismi da bulunmaktadır. Bu kesirin hesaplanması da şöyle olmaktadır: Cetvel He verniyerde birbirleriyle tam ve düzgün olarak çakişan çizgi okunarak 0,1 He çarpılır. (0,1; iki ölçek arasindaki aralık farkıdır.)
Eğer verniyer yirmilik tabana göreyse, 20 eşit aralığa bölünmüş 19mm. olup, o zaman çizgi sayisi 0,05 He çarpılır. 50'lik tabana göre hazırlanmış verniyerlerde çarpılacak değer 0,02'dir. Eğer tam olarak çakışan iki çizgi yoksa, göz kararı veya bir büyüteç ile en yakın bir değer tayin edilir.